Hệ hô hấp của chúng ta hàng ngày phải đối mặt với nhiều tác nhân gây hại. Trong đó, bệnh lý khí phế quản là một trong những mối đe dọa nghiêm trọng nhưng thường bị bỏ qua. Bệnh không chỉ gây ra những triệu chứng khó chịu như ho, khó thở, tức ngực mà còn có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Bệnh lý khí phế quản là gì?
Bệnh lý khí phế quản là thuật ngữ y khoa chỉ các bệnh lý liên quan đến đường dẫn khí (phế quản) trong hệ hô hấp. Bao gồm viêm nhiễm, tắc nghẽn, giãn phế quản hoặc tổn thương cấu trúc. Đây là nhóm bệnh phổ biến, ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng thông khí. Gây khó thở, ho và nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời.
Phân loại bệnh lí khí phế quản thường gặp
Bệnh lý khí phế quản cấp tính
Đặc điểm: Khởi phát đột ngột, thời gian ngắn (< 3 tuần), thường hồi phục sau điều trị.
Viêm phế quản cấp:
Nguyên nhân: Virus (70-90%, như cúm, Rhinovirus), vi khuẩn (phế cầu, H.influenzae).
Triệu chứng: Sốt, ho khan → ho có đờm, đau rát họng.
Dị vật đường thở:
Thường gặp ở trẻ em (hạt, đồ chơi) hoặc người lớn (sặc thức ăn).
Dấu hiệu: Ho sặc sụa, tím tái, nghe phổi có ran rít khu trú.
Bệnh lý khí phế quản mạn tính
Đặc điểm: Kéo dài > 3 tháng, tiến triển từ từ, khó hồi phục hoàn toàn.
Hen phế quản (hen suyễn):
Cơ chế: Viêm mạn tính gây co thắt phế quản, tăng tiết dịch nhầy.
Yếu tố kích phát: Dị ứng (phấn hoa, bụi nhà), nhiễm lạnh, gắng sức.
Triệu chứng: Khò khè, khó thở về đêm/ sáng sớm, cơn hen cấp nguy hiểm.
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính:
Nhóm nguy cơ: Người hút thuốc lá > 20 năm, phơi nhiễm khói bếp than.
Đặc điểm: Ho đờm mạn tính + khó thở khi gắng sức, giảm dung tích phổi.
Giãn phế quản:
Nguyên nhân: Di chứng sau lao, viêm phổi nặng hoặc bẩm sinh (rối loạn vận động lông chuyển).
Biểu hiện: Ho khạc đờm mủ nhiều, có máu, ngón tay dùi trống.

Các nguyên nhân gây ra bệnh lý khí phế quản
Bệnh lý này thường xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Thường là do virus, vi khuẩn hoặc nấm. Ngoài ra, nguyên nhân từ môi trường độc hại cũng góp phần gây nên bệnh lý này. Ví dụ như khói thuốc lá, ô nhiễm không khí, hóa chất nghề nghiệp,…
Nguyên nhân thứ 2 phải kể đến là dị vật đường thở hoặc những khối u to chèn ép vào phế quản.
Tóm lại, có rất nhiều yếu tố gây nên bệnh lý khí phế quản. Vì thế, khi có những triệu chứng bất thường cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để thăm khám và điều trị kịp thời.
Triệu chứng của bệnh lý này:
Bệnh lý | Triệu chứng điển hình | Đặc điểm riêng |
---|---|---|
Viêm phế quản cấp | Sốt, ho đờm, đau họng. | Tự khỏi sau 1-2 tuần. |
Hen phế quản | Cơn khó thở, thở rít, ho về đêm. | Cơn hen kích phát do dị ứng, lạnh. |
COPD | Ho đờm mạn tính, khó thở khi leo cầu thang. | Ngón tay dùi trống, tím môi. |
Giãn phế quản | Ho khạc đờm mủ nhiều, hôi, có máu. | Nghe phổi có ran ẩm, nổ. |
Ung thư phế quản | Ho ra máu, khàn tiếng, đau ngực không rõ nguyên nhân. | Hội chứng Pancoast (đau vai, sụp mí). |
Cách phòng ngừa bệnh lý khí phế quản hiệu quả
Bệnh lý khí phế quản có thể phòng ngừa bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ và tăng cường sức khỏe hệ hô hấp. Chẳng hạn như tránh các tác nhân gây bệnh. Như bỏ thuốc lá, đeo khẩu trang, giữ nhà cửa sạch sẽ, thông thoáng.
Tiêm phòng vaccine đầy đủ hàng năm (đặc biệt là đối với trẻ nhỏ và người già). Tăng cường miễn dịch hô hấp bằng cách uống đủ nước, bổ sung dinh dưỡng giàu vitamin C,D, kẽm, tập thể dục đều đặn.
Đối với trẻ em (hệ hô hấp còn non yếu) nên tránh khói thuốc, tiêm phòng đúng lịch, giữ ấm cổ họng khi trời lạnh. Còn đối với người lớn và người có bệnh mãn tính cần kiểm soát tốt bệnh trào ngược dạ dày để tránh kích thích phế quản. Khám hô hấp định kỳ nếu có tiền sử hen, COPD.
Còn nhóm đối tượng làm việc trong môi trường độc hại. Phải đeo đồ bảo hộ khi tiếp xúc hóa chất, bụi công nghiệp. Khám sức khỏe định kỳ phát hiện sớm bệnh nghề nghiệp.
Vì sao các bệnh lí này cần được phát hiện và điều trị kịp thời
Các bệnh lý này nếu không được phát hiện sớm và điều trị đúng cách có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng. Việc phát hiện và điều trị sớm giúp ngăn chặn biến chứng nguy hiểm. Như suy hô hấp cấp, nhiễm trùng lan rộng, tổn thương phổi vĩnh viễn, ung thư,…
Phát hiện sớm giúp quá trình theo dõi, điều trị hiệu quả hơn, bảo vệ được hệ hô hấp, ngăn ngừa bệnh tiến triển.
ST
Website: https://bosvietnam.com – http://thietbiytecx.com